შემდეგი პოდკასტი

იმუნური სისტემა — სიცოცხლის მთავარი დამცველი

იმუნიტეტი შინაგანი სისტემაა, რომლიც მრავალი კომპონენტისგან შედგება და ცოცხალი ორგანიზმის ძირითად თავდაცვის საშუალებას წარმოადგენს. ეს არის სხეულის დამცავი უნარი, რომელსაც ევალება გარეგანი პათოლოგიებისა და შინაგანი დაზიანებული უჯრედების გამოვლენა და მათ წინააღმდეგ ბრძოლა.

ჩვენი სხეული ერთგვარი ციხესიმაგრეა, სადაც მუდმივი ბრძოლაა გაჩაღებული. ციხესიმაგრის პირველი დამცავი ხაზი ჩვენი კანია, რომელიც იგივე გალავანია მტრისგან დასაცავად. თუ ინფექცია მაინც მოხვდა ჩვენს ორგანიზმში, აქ უკვე დაცვის მეორე ხაზი, სისხლის უჯრედული ჯარისკაცები გამოდიან ბრძოლის ველზე.

ცოცხალ ორგანიზმებში ეს პროცესები მუდმივად მიმდინარეობს. თუ რა ხდება უფრო კონკრეტულად, როგორ უნდა გავაძლიეროთ იმუნიტეტი და მოვიგოთ რაც შეიძლება მეტი ბრძოლა, ამის გარკვევაში ჩვენი სტუმარი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის ასოცორებული პროფესორი და ვლადიმერ ბახუტაშვილის სახელობის სამედიცინო ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორი ია ფანცულაია დაგვეხმარება.

კლონირება — სიცოცხლის არქიტექტურა

კლონი — ეს არის ორგანიზმი ან ორგანიზმების ჯგუფი, რომლებიც მიიღება სხვა ორგანიზმიდან უსქესო გამრავლების გზით. ჩვეულებრივ, კლონები მუტაციით გამოწვეული განსხვავებების გამოკლებით იდენტურნი არიან მემკვიდრეობითი მახასიათებლების — გენების მიხედვით.

მთლიანობაში, ამ პროცედურის გამოყენება ნებისმიერი ორგანიზმის მიმართ შეიძლება. დღეს კლონირება გამოიყენება, როგორც მედიცინის სფეროში, ისე სასოფლო სამეურნეო ინდუსტრიაში.

ძუძმწოვრების კლონირების მხრივ საინტერესოა ე.წ. ბირთვის გადატანის მეთოდი, რომლის საშუალებითაც შოტლანდიაში 1996 წელს ცხვრის, სახელად დოლის კლონირება განხორციელდა.

თუ რა ხდება ამ მხრივ დღეს და რაში იყენებენ მეცნიერები კლონირების მეთოდს, ამას პოდკასტში ჩვენს სტუმართან, ანა გოფოძესთან ერთად გავიგებთ, რომელიც სოფლის მეურნეობის კვლევითი ცენტრის ინვიტრო ლაბორატორიის სპეციალისტია.

დიდი აფეთქება — როგორ გაჩნდა სამყარო

დიდი აფეთქება სამყაროს წარმოშობის ყველაზე პოპულრაული კოსმოლოგიური ახსნაა, რომლის მიხედვით ყველაფერი წარმოიქმნა უსასრულო სიმკვრივის და ტემპერატურის მდგომარეობიდან დაახლოებით 14 მილიარდი წლის წინ.

1927 წელს ბელგიელმა მღვდელმა და მათემატიკოსმა ჟორჟ ლემეტრმა გამოთქვა იმ დროისთვის სენსაციური მოსაზრება, რომ სამყარო წარმოიქმნა აფეთქების შედეგად. ეს თეორია რადიკალურად ეწინააღმდეგებოდა იმჟამად არსებულ მეცნიერულ შეხედულებას, რის მიხედვითაც სამყარო სტატიკური უნდა ყოფილიყო.

სამყაროზე შემდეგმა დაკვირვებამ კი გვაჩვენა, რომ ის მუდმივად ფართოვდება, შესაბამისად ის რაც ფართოვდება, მას საწყისი "ბიძგი" უნდა ჰქონოდა.

რა არის ეს თეორია, რას გვეუბნება ის ჩვენს სამყაროზე, მის წარსულზე და მომავალზე? ამის გარკვევას დღევანდელ პოდკასტში შევეცდებით, რაშიც ჩვენი სტუმარი ფიზიკოსი თინათინ ცისკარიძე დაგვეხმარება.

Pulsar AI — საქართველოდან გლობალურ ბაზრამდე

Pulsar AI ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ქართული სტარტაპია. სტარტაპმა ხელოვნურ ინტელექტზე დაფუძნებული ტექნოლოგიების შექმნა, სხვადასხვა ფინანსური კომპანიებისათვის 2016 წლიდან დაიწყო. უკვე 2019 წელს, Pulsar AI სილიკონ ველის ინვესტორებმა $1,2 მილიონით დააფინანსეს.

მას შემდეგ სტარტაპი აქტიურად ცდილობს ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებას. უმოკლეს დროში პულსარის ღირებულება უკვე რამდენიმე მილიონი დოლარია და შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სტრატაპი უკვე გლობალურ ბაზარზეც აქტიურად მოღვაწეობს.

სულ ცოტა ხნის წინ, Pulsar AI გლობალურმა SpinCar-მა შეიძინა, რაც სტარტაპის კიდევ ერთ ახალ საფეხურზე ასვლაზე მეტყველებს. დღეს სწორედ Pulsar.AI-ზე ვისაუბრებთ და გავიგებთ, თუ როგორ მოხვდა ქართული სტარტაპი სულ რამდენიმე წელიწადში გლობალურ ბაზარზე. ამ ყველაფრის გარკვევაში კი, სტარტაპის თანადამფუძნებელი დაჩი ჭოლაძე დაგვეხმარება.

 

 

 

 

შავი ხვრელები — სამყაროს ყველაზე მისტიკური ობიექტები

შავი ხვრელები სამყაროში ყველაზე მასიური ობიექტებია. მათი გრავიტაციული ველი იმდენად ძლიერია, რომ არაფერს, სინათლესაც კი, არ ძალუძს მისი მიზიდულობისგან თავის დაღწევა.

გიგანტური შავი ხვრელების მასა შეიძლება მზეზე 3 მილიარდჯერ დიდი იყოს. ეს ფაქტიურად მთელი გალაქტიკის მასის პროპორციულია. არის ვარაუდი, რომ ყოველი გალაქტიკის ცენტრში სუპერმასიური შავი ხვრელია მოთავსებული, რომელიც თავისი კოლოსალური გრავიტაციის ხარჯზე მილიარდობით ვარსკვლავის სისტემაზე მოქმედებს.

და რა ხდება ამ მონსტრებში რეალურად? რა მოხდება თუ მათ მოვლენების ჰორიზონტს გადავკვეთთ? ამაზე კაცობრიობას აქვს ვარაუდები, თეორიები, მაგრამ ზუსტი პასუხი ჯერ არ ვიცით. დღევანდელ პოდკასტში სწორედ ამ თეორიებზე ვისაუბრებთ. ამ ყველაფრის გარკვევაში კი ჩვენი სტუმარი ფიზიკოსი — გიორგი ხომერიკი დაგვეხმარება.

NFT — ციფრული ხელოვნების მომავალი?!

რა არის NFT?

NFT შეიძლება იყოს ყველაფერი, რაც ციფრულია, მაგალითად ნახატები, მუსიკა, ფოტოები, გიფები და სოციალური ქსელის პოსტებიც კი.

NFT განსაკუთრებით აქტუალური მას შემდეგ გახდა, რაც ტვიტერის დამფუძნებელმა ჯეკ დორსიმ თავისი პირველი ტვიტი დაახლოებით 3 მილიონ დოლარად გაყიდა.

ერთი სიტყვით, NFT არის ის, რაც ციფრული კონტენტის მილიონებად გაყიდვის საშუალებას იძლევა. მას ძალიან ბევრი რამის შეცვლა შეუძლია, ის შეიძლება ციფრული ხელოვნების მომავალიც იყოს.

ამ ყველაფრის გარკვევაში კი, დღევანდელი სტუმარი, Nexr.on.ge-ს სამეცნიერო ჟურნალისტი თორნიკე კიკნაძე დაგვეხმარება. 

ბაქტერიები და ბაქტერიოფაგები — მსოფლიოს უძველესი ომი

ყოველდღიურად ჩვენს თვალწინ მძვინვარე ბრძოლა მიმდინარეობს, რომელშიც ერთ მხარეს ფაგები — ბუნების ერთ-ერთი ყველაზე სასტიკი მკვლელები, მეორე მხარეს კი, ზოგ შემთხვევაში არანაკლებ სასტიკი ბაქტერიები დგანან.

დედამიწაზე უამრავი ბაქტერიაა, რომელიც ადამიანისთვის საშიშია. სწორედ მათთან საბრძოლველად ადამიანს ბუნებამ ბაქტერიოფაგები უბოძა. ბაქტერიოფაგები ბაქტერიებზე ნადირობენ და მათ ანადგურებენ. სწორედ ამიტომ ბაქტერიოფაგებს სამედიცინო კუთხით ძალიან დიდი პოტენციალი აქვთ. 

დღევანდელი ჩვენი სასაუბრო თემა სწორედ ბაქტერიოფაგებს შეეხება, შევეცდებით გავიგოთ თუ როგორია ეს უძველესი ომი და რაში შეგვიძლია მისი გამოყენება ჩვენ, ადამიანებს. ამ ყველაფერის გარკვევაში კი, დღევანდელი სტუმარი, ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი ხათუნა მაკალათია დაგვეხმარება.

დროში მოგზაურობა — მეოთხე განზომილების დამორჩილება

საუკუნეზე მეტია, მეცნიერები დროში მოგზუარობის ფენომენს სერიოზულად განიხილავენ. 1905 წელს, ალბერტ აინშტაინმა ფარდობითობის სპეციალური თეორია გამოაქვეყნა. თეორიის მიხედვით დრო და სივრცე განცალკევებული არ არის – ისინი ერთ მთლიანობას წარმოადგენენ. შესაბამისად, დრო ფიქსირებულად არ გადის, თითქოს რომელიღაცა საათზე იყოს დარეგულირებული. მისი სვლის ტემპი ცვალებადია და დამოკიდებულია იმაზე, თუ სად იმყოფები და თავად რა სიჩქარით მოძრაობ.

სწორედ აქედან დროში მოგზაურობის ოცნებებმა სამეცნიერო თეორიებში გადაინაცვლა და სამ სივრცით განზომილებას, ერთი დროითიც დაემატა.

შავი ხვრელები, ფარდობითობის თეორია, კვანტური მექანიკა, სინათლის სიჩქარე — ეს ის სამეცნიერო თემებია, რაც დროში მოგზაურობასთან პირდაპირაა დაკავშირებული.

დღევანდელ პოდკასტში სწორედ ამ თემებს მიმოვიხილავთ და ვეცდებით გავიგოთ, რამდენად რეალურია დროში მოგზაურობა და რამდენად შეგვიძლია ეს ჩვენ. ამ რთული ამოცანის გადაჭრაში კი, ჩვენი სტუმარი, ასტროფიზიკოსი, ბექა თევდორაშვილი დაგვეხმარება.

ვაქცინაცია — კაცობრიობის იარაღი მიკრობულ სამყაროსთან ომში

ვაქცინა კაცობრიობის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მიღწევაა, რომელიც მილიონობით ადამიანს იცავს და სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობასაც საგრძნობლად ზრდის.

ამაზე ციფრებიც მეტყველებს, მაგალითისთვის, მხოლოდ 2000 წლიდან მოყოლებული, ვაქცინებმა 37 მილიონი ბავშვი სიკვდილს გადაარჩინა. ხოლო ბოლო დროინდელი კვლევებით, 2030 წლამდე ვაქცინაცია 120 მილიონი სიკვდილის პრევენციის საშუალებას მოგვცემს.

ვაქცინაცია უკვე დიდი ხანია დაავადებებთან ბრძოლაში გვეხმარება, თუმცა, დღეს ის კიდევ უფრო აქტუალურია. კორონავირუსი — ეს ის უხილავი მტერია, რომელთან ბრძოლაშიც ჩვენი მთავარი იარაღი სწორედ ვაქცინაციაა.

პოდკასტში მიმოვიხილავთ როგორც ზოგადად ვაქცინაციას, ისე კონკრეტულად კორონავირუსის ვაქცინებს. ვეცდებით უფრო ახლოდან გავიგოთ თუ რა არის ვაქცინა, როგორია მისი ისტორია, რა უნდა ვიცოდეთ მასზე, საიდან მოდის ვაქცინაციის მიმართ შიშები, როგორ დავიცვათ თავი დეზინფორმაციისგან და რაც მთავარია, ინფორმაციას მივიღებთ ამ საქმის პროფესიონალისგან, ჩვენი დღევანდელი სტუმრისგან, ნინო გაჩეჩილაძესგან, რომელიც თსუ-ს ასოცირებული პროფესორი და ვირუსოლოგია.

 

 

 

 

როგორ გავიმარტივოთ ონლაინ გადახდები — Payze

Payze უნივერსალური საგადასახდო სერვისების პროვაიდერი კომპანიაა, რომელიც ელექტრონულ კომერციაში ჩართულ ნებისმიერი ტიპის პლატფორმას ონლაინ გადახდების წარმოებაში ეხმარება.

 

Payze-მ დღემდე საკმაოდ გრძელი გზა განვლო, მოახერხა რა რამდენიმე კონკურსში გამარჯვება და აქსელერაციის პროგრამებში მონაწილეობა. მნიშვნელოვანია, რომ სტარტაპი რომელზეც დღევანდელ პოდკასტში ვსაუბრობთ, 500 Startaps აქსელერაციის პროგრამის გამარჯვებულია. 500 Startaps მსოფლიოში ერთ-ერთი წამყვანი ბიზნეს აქსელერატორია და მასში გამარჯვება სილიკონ ველიზე წარდგენასაც ნიშნავს.

 

პოდკასტში გავიგებთ თუ როგორ მოვიდა აქამდე Payze და რას უნდა ველოდეთ მისგან მომავალში. ჩვენი დღევანდელი სტუმარი კი, Payze-ის თანადამფუძნებელი გეგა წურწუმიაა.