შემდეგი პოდკასტი

ბნელი მატერია და ბნელი ენერგია — სამყაროს უხილავი ნაწილი

ჩვენთვის ხილული სამყარო; დედამიწა, მზე, სხვა ვარსკვლავები თუ გალაქტიკები ატომებისგან შედგება. ეს ყველაფერი ერთად მთელი სამყაროს მასის 5%-მდეა. დანარჩენი უხილავი ნაწილი — სრული მასის დაახლოებით 67% ბნელ ენერგიაზე, ხოლო 27% ბნელ მატერიაზე მოდის. ისინი ამ ეტაპზე ჩვენთვის უცნობი სუბსტანციებისგან შედგება.

ბნელი მატერია არ ურთიერთქმედებს ხილულ მატერიასთან და სრულიად უხილავია ნებისმიერი ტიპის ელექტრომაგნიტურ გამოსხივებაში. მიუხედავად ამისა, მეცნიერები დარწმუნებულნი არიან, რომ ის არსებობს, რადგან ამით იხსნება შესამჩნევი გრავიტაციული ეფექტი გალაქტიკებსა და გალაქტიკათგროვებზე. ბნელი ენერგია კიდევ უფრო შეუცნობელია. ის ბნელი მატერიის საპირისპიროდ აღიქმება და სამყაროს გაფართოების აჩქარებასთანაა დაკავშირებული.

პოდკასტში ბნელ მეტერიასა და ბნელ ენერგიაზე ვსაუბრობთ. განვიხილავთ იმას თუ რა არის სამყაროს უხილავი 95% და რა როლი შეიძლება ჰქონდეს მას სამყაროზე, ან გინდაც ჩვენზე — 5%-ზე. პოდკასტის სტუმარია Carnegie Mellon-ისა და ილიას სახელმწიფო უნივესიტეტის პროფესორი, ფიზიკოსი თინათინ კახნიაშვილი.

ტრანზისტორების ისტორია — მურის კანონის დასასრული

ტრანზისტორის გამოგონების შემდეგ, მათი რაოდენობა, სტაბილურად იზრდება, რამაც ბოლო 70 წლის განმავლობაში გამოთვლითი სიმძლავრის ექსპონენციალური ზრდა გამოიწვია. თუმცა, არსებობს გამოწვევა და ეს ტრანზისტორების ზომაში დაპატარავებაა. 2022 წლის მურის კანონის პრობლემაც ესაა, ტრანზისტორის ზომა ახლა უკვე იმდენად მცირეა, რომ უბრალოდ მათი დაპატარავება აღარ შეგვიძლია — ეს კი ტექნოლოგიების პროგრესს საფრთხე უქმნის.

პოდკასტში ტრანზისტორებზე და მურის კანონის დასასრულზე ვსაუბრობთ. ვცდილობთ გავიგოთ, თუ რა იქნება ტრანზისტორების ეპოქის შემდეგ. ჩვენი სტუმარია დავით ჩეჩელაშვილი, ანტერპრენიორი, რომელიც საქართველოში ტექნოლოგიებისა და სტარტაპების განვითარებაზე მუშაობს.

კიბერუსაფრთხოება ომისას — კიდევ ერთი ფრონტის ხაზი

სახელმწიფო მნიშვნელობის მონაცემების უმეტესობა კომპიუტერებში ინახება. ციფრულ სისტემებშია თავმოყრილი ბანკების, ტრანსპორტის, სატელიტების, საკომუნიკაციო არხებისა თუ მედიის მართვის სადავეებიც. შესაბამისად, მათი სამიზნეში ამოღებით სხვადასხვა ქვეყნისთვის სერიოზული ზიანის მიყენებაა შესაძლებელი.

დღეს ფრონტის ხაზი ციფრულ სამყაროზეც გადის. ჯერ კიდევ თებერვლის დასაწყისში რუსეთმა დაიწყო უკრაინული ვებსაიტების წინააღმდეგ შეტევა. თავდასხმები მიზნად ისახავდა უკრაინის საბანკო და თავდაცვის ვებგვერდებს დაბლოკვას.

ამის პარალელურად, უკრაინულმა მხარემ კიბერსივრცეში გამოიყენა მოხალისეთა ჯგუფები, რომლებიც კოორდინირებულია სოციალური მედიისა და ტელეგრამის არხებით. აღსანიშნავია მსოფლიოში ყველაზე მეტად ცნობილი ჰაკერული დაჯგუფება ანონიმუსიც, რომელიც რუსეთის ხელისუფლებას ღიად დაუპირისპირდა.

პოდკასტში სწორედ ამ თემებზე ვსაუბრობთ, ვცდილობთ გავიგოთ თუ რამდენად მნიშვნელოვანია დღეს კიბერუსაფრთხოება და რა როლი შეიძლება ჰქონდეს მას ომში. ჩვენი სტუმარია ნინო გამისონია, კიბერუსაფრთხოების სპეციალისტი.

მედია და ტექნოლოგიები — საინფორმაციო ომი

მედია მასობრივი კომუნიკაციის ბეჭდვითი ან ელექტრონული საშუალებების ერთობლიობაა. ციფრული სამყაროსა და ტექნოლოგიების ეპოქაში მისი ძალა იმაზე დიდია ვიდრე ეს ოდესმე. დღეს მედია პირდაპირ დაკავშირებულია ტექნოლოგიების განვითარებასთან და შესაბამისად გარდაიქმნება. სწორედ ეს განსაზღვრავს ინფორმაციის გავრცელების სისწრაფეს — მტრედებიდან ინტერნეტამდე.

ამის ფონზე სულ უფრო მეტი ძალა ცდილობს მედიით მანიპულირებას და ინფორმაციის თავის სასარგებლოდ წარმოჩინებას. ამის მაგალითია რუსეთის მიერ სამთავრობო მედიის გამოყენება და ამით აგრესიის გამართლების მცდელობა.

პოდკასტში ვსაუბრობთ მედიისა და ტექნოლოგიების კავშირზე. ამასთან, ვმსჯელობთ საინფორმაციო ომზე და იმაზე თუ როგორ იყენებენ მას სხვადასხვა ძალები (რუსეთი) ისეთ ფართო მასშტაბიან კონფლიქტში როგორიც რუსეთ უკრაინის ომია.

ჩვენთან ერთად არის ჟურნალისტი და მედიაჩეკერის რედაქტორი გიორგი გოგუა. 

სოციალური ქსელები — წარსული, აწმყო და მომავალი

ციფრული სამყაროს გამოჩენასთან ერთად სოციალური ქსელების განვითარება მოხდა და დღეს მათ საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების, ინფორმირებულობის, ნდობისა და ლოიალურობის მხრივ გადამწყვეტი როლი აქვს. სოციალური ქსელები ეს ის სივრცეა, სადაც კონტენტს ძირითადად თავად მომხმარებლები ქმნიან, მაგრამ ამ პროცესებს უმძლავრესი ალგორითმები აკვირდებიან. . .

პოდკასტში ვისაუბრებთ იმაზე თუ როგორ დაიწყო ეს ყველაფერი, როდის გამოჩნდა პირველი სოციალური ქსელები, რა ხდება დღეს და რაც მთავარია, რა იქნება შემდეგი — როგორი იქნება სოციალური ქსელების მომავალი?

ამ თემებზე სასაუბროდ ჩვენთან ერთად არის ციფრული მარკეტინგის სპეციალისტი და On.ge-ის სტრატეგიული განვითარების ხელმძღვანელი დოდი ხარხელი.

დამატებითი განზომილებები — როგორია სამყარო

ფიზიკაში დამატებითი განზომილებები შემოთავაზებულია სამი სივრცითი და ერთი დროითი განზომილებების მიღმა (3 + 1). მეცნიერებაში დამატებითი განზომილებების შესწავლის პირველი მცდელობები დაფუძნებულია კალუზა-კლეინის თეორიაზე.

დღეს უკვე სხვადასხვა სამეცნიერო თეორია მიგვანიშნებს, რომ სამყაროში შეიძლება იყოს ბევრად მეტი განზომილება ვიდრე ამას ჩვენ აღვიქვამთ.

დღევანდელ პოდკასტში ვსაუბრობთ იმ დამატებით განზომილებებზე, რომლებიც სცდება ჩვენს გამოცდილებასა და ყოველდღიურობას. ამ თემებზე სასაუბროდ ჩვენთან ერთად არის ფიზიკოსი და Carnegie Mellon University-ის მკვლევარი ბექა მოდრეკილაძე.

სტარტაპ ეკოსისტემა საქართველოში — საინვესტიციო შესაძლებლობები

პოდკასტში ვსაუბრობთ სტარტაპ ეკოსისტემაზე საქართველოში — ის თუ რა მდგომარეობაა ამ მხრივ ჩვენთან, როგორ ვითარდება ეს სფერო და რა პერსპექტივები აქვს მას.

ასევე, ვმსჯელობთ საინვესტიციო კლიმატზე — როგორ შეიძლება სტარტაპებმა მიიღონ დაფინანსება საქართველოში.

და რაც მთავარია, როგორ უნდა დავაფუძნოთ სტარტაპი და რა უნდა ვიცოდეთ ამისთვის. 

ამ თემებზე სასაუბროდ ჩვენთან ერთად არის დავით ჩიხლაძე, საინვესტიციო საკონსულტაციო კომპანია Investo-ს დამფუძნებელი.

დიზაინ სისტემა — კომპონენტების ცენტრალური ბიბლიოთეკა

დიზაინ სისტემა კომპონენტების ცენტრალური ბიბლიოთეკა და ხშირად გამოყენებადი ელემენტების ნაკრებია. ეს მოიცავს როგორც ზოგადად დიზაინს, ისე დეველოპმენტს.

ინოვაციური სისტემა საერთო ბიბლიოთეკაა, ერთგვარი ბრენდბუქი, რომელიც ერთ სტანდარტშია მოქცეული, რაც კომპანიას ციფრული არხების საერთო კონცეფციის გარშემო გაერთიანების საშუალებას აძლევს.

დიზაინ სისტემაში ყველა კომპონენტი, რომელიც საჭიროა სხვადსხვა ციფრული არხების გასანვითარებლად ერთ ცენტრალურ სისტემაზეა მოქცეული. დღევანდელ პოდკასტში სწორედ ამ ინოვაციურ სისტემაზე ვსაუბრობთ, ჩვენი სტუმარია თემურ მინდიაშვილი, საქართველოს ბანკის UX დიზაინ სამსახურის უფროსი.

წლის შეჯამება — რა შეცვალა 2021-მა მეცნიერებასა და ტექნოლოგიებში

2021, მიუხედავად პანდემიისა და უამრავი სხვა გამოწვევებისა, მეცნიერებისთვის საკმაოდ საინტერესო და კარგი წელი გამოდგა. სწორედ პანდემია არის ფაქტორი, რომელმაც მეცნიერების განვითარების აუცილებლობა კიდევ ერთხელ დაგვანახა.

მიუხედავად დაბრკოლებებისა, კვლევები და ზოგადად მეცნიერების პროგრესი არ შენელებულა და რაღაც ასპექტში, დაჩქარდა კიდევაც.

დღევანდელ პოდკასტში სწორედ ამ თემაზე ვსაუბრობთ, ვაჯამებთ გასულ წელს და მიმოვიხილავთ 2021-ში მომხდარ მთავარ ტექნოლოგიურ და სამეცნიერო სიახლეებს.

ჩიპების იმპალნტაცია და ბიოჰაკინგი — როგორი იქნება მომავალი

დღეს უკვე ათასობით ადამიანი ატარებს სხეულით მიკროჩიპს და ელექტრონულ გადამცემს. ეს შეიძლება იყოს როგორც სამედიცინო დანიშნულების მხრივ, ისე უბრალოდ ყოველდღიურობის გასამარტივებლად.

სამედიცინო დანიშნულების გარდა, მსგავს მოწყობილობებს საკრედიტო ბარათების, სახლისა და მანქანის გასაღებების ფუნქციას შეთავსება შეუძლიათ. ბევრი ამ ყველაფერს სკეპტიკურად უდგება, არის სპეკულაციებიც, მაგრამ როგორც ექსპერტები გვეუბნებიან, მსგავს ტექნოლოგიებში არაფერი განსხვავებული და განსაკუთრებული არ არის.

ეს ტექნოლოგიები უკვე აქტიურად გამოიყენება სხვადასხვა ქვეყანაში, განსაკუთრებით შვედეთში. აღსანიშნავია ის ფაქტიც რომ სულ ცოტა ხნის წინ ცნობილი გახდა, რომ 2022 წლიდან საქართველოში შვედური BioHax International-ის კანქვეშა ჩიპები ხელმისაწვდომი გახდება.

როგორია მსგავსი ტექნოლოგიების პრაქტიკული დანიშნულება და რა იქნება მათი მომავალი, ამაზე პოდკასტში ვსაუბრობთ. ჩვენი სტუმარია ლაშა გეწაძე, ინჟინერი და Fablab-ის მენეჯერი.